Υπάρχει μια θλιβερή, σχεδόν ντροπιαστική σταθερά σε αυτή τη χώρα: οι άξιοι σπάνια διακρίνονται. Όχι γιατί δεν υπάρχουν. Όχι γιατί δεν προσπαθούν. Αλλά γιατί η Ελλάδα έχει χτίσει ένα σύστημα που τιμωρεί όποιον τολμά να ξεχωρίσει. Ένα σύστημα που λειτουργεί σαν μηχανή άλεσης χαρακτήρων· ένας τόπος όπου η μετριότητα όχι μόνο επιβιώνει, αλλά κυριαρχεί.

Γιατί; Γιατί έτσι μάθαμε να λειτουργούμε.

1. Η Ελλάδα είναι η χώρα που φοβάται τον άξιο

Ο άξιος δεν βολεύει. Δεν είναι «βολικός», δεν σιωπά, δεν χωνεύεται εύκολα. Φέρνει αποτελέσματα, και τα αποτελέσματα αναδεικνύουν την ανικανότητα των άλλων.

Και στη χώρα όπου η καρέκλα θεωρείται κληρονομικό δικαίωμα, όποιος απειλεί το status quo στιγματίζεται, πολεμιέται και στο τέλος εξορίζεται – είτε ψυχικά είτε κυριολεκτικά.

2. Τα δίκτυα της μετριότητας

Σε πολλούς τομείς –πολιτική, δημόσια διοίκηση, πανεπιστήμια, επιχειρήσεις– δεν προωθείται ο καλύτερος, αλλά ο πιο βολικός.

Προχωράει αυτός που:

δεν ενοχλεί, δεν αμφισβητεί, δεν έχει δική του άποψη, λέει «ναι» σε κάθε παραλογισμό.

Έτσι χτίζονται δίκτυα μετρίων που αλληλοπροστατεύονται, αλληλοδιορίζονται και αλληλοεπιβραβεύονται. Όποιος δεν χωράει στο κύκλωμα, μένει απέξω — όσο ικανός κι αν είναι.

3. Ο φθόνος: η ελληνική κατάρα

Ο Έλληνας δεν αντέχει να βλέπει κάποιον να πετυχαίνει. Η επιτυχία του άλλου τον πληγώνει, όχι γιατί τον απειλεί αντικειμενικά, αλλά γιατί αποδεικνύει αυτά που θα μπορούσε να είχε κάνει ο ίδιος και δεν έκανε.

Αντί να εμπνευστεί, προσπαθεί να υπονομεύσει.

Αντί να ανέβει, τραβάει τον άλλον κάτω.

Και έτσι μπαίνουμε όλοι στον ίδιο βούρκο, με τα κεφάλια ίσα για να μη ξεχωρίζει κανένας.

4. Ο άξιος αναγκάζεται να φύγει

Όταν κάποιος έχει ικανότητες, τσαγανό και όρεξη για δουλειά, γρήγορα συνειδητοποιεί το εξής απλό:

Στην Ελλάδα θα έρθει αντιμέτωπος όχι με τις δυσκολίες της δουλειάς, αλλά με τις δυσκολίες των ανθρώπων.

Γι’ αυτό η χώρα γεμίζει «brain drain» και αδειάζει από ταλέντο.

Δεν είναι θέμα οικονομικό. Είναι θέμα αξιοπρέπειας.

5. Η κουλτούρα του “σιγά μην αλλάξει κάτι”

Η μεγαλύτερη ήττα της Ελλάδας δεν είναι η κρίση.

Δεν είναι τα μνημόνια.

Δεν είναι η διαφθορά.

Είναι η παραίτηση.

Το βαφτίσαμε “ρεαλισμό”, “ωριμότητα”, “έτσι είναι τα πράγματα”, και κάπως έτσι συνηθίσαμε να ζούμε σε μια χώρα που λειτουργεί λες και φοβάται να μπει στον 21ο αιώνα.

6. Κανείς δεν ζητά αριστεία – ζητούν συμμόρφωση

Στην Ελλάδα η λέξη «αριστεία» έγινε βρισιά.

Ο άξιος αντιμετωπίζεται ως “υπερβολικός”, “ψώνιο”, “υπερφίαλος”.

Μας ενοχλεί όποιος προσπαθεί πιο πολύ από εμάς.

Προτιμούμε τον μέτριο που δεν μας αγχώνει.

Έτσι, η χώρα ζητά πειθαρχία και όχι δημιουργία, υπακοή και όχι πρωτοβουλία, πιστοποιητικά αντί για ιδέες.

7. Και στο τέλος; Μένουν οι λίγοι που αντέχουν

Υπάρχουν άξιοι που μένουν στην Ελλάδα και παλεύουν.

Με πείσμα, με ιδρώτα, με ψυχικά αποθέματα που δεν φαίνονται.

Αλλά δεν διακρίνονται όσο θα έπρεπε.

Όχι γιατί δεν αξίζουν, αλλά γιατί σε αυτή τη χώρα η αξία δεν είναι κριτήριο· είναι απειλή.

Τελικά, γιατί οι άξιοι δεν διακρίνονται στην Ελλάδα;

Γιατί η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα από ανθρώπους χωρίς ικανότητες.

Έχει πρόβλημα από συστήματα που δεν θέλουν να αλλάξουν.

Έχει πρόβλημα από νοοτροπίες που τρέμουν την εξέλιξη.

Έχει πρόβλημα από κοινωνίες που φοβούνται να κοιταχτούν στον καθρέφτη.

Και όσο δεν λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, θα συνεχίσουμε να τρώμε τα παιδιά μας.

Όχι επειδή δεν τα αγαπάμε — αλλά επειδή δεν αντέχουμε να τα δούμε να πετούν πιο ψηλά απ’ ό,τι πετάξαμε εμείς.